China is niet anders dan de rest van de wereld: fraude en economische misdrijven komen jammer genoeg regelmatig voor. Met de juiste kennis, een oplettende houding en het motto ‘lijkt het te mooi om waar te zijn, dan is het dat waarschijnlijk ook’, kun je jezelf tegen fraude en economische misdrijven wapenen.
Nadat we de situatie van #fraude in #China hebben geschetst, lichten we een aantal veelvoorkomende oplichtingspraktijken toe en leggen we uit hoe je jezelf hiertegen wapent.
Wordt er veel gefraudeerd in China?
In China wordt net zoveel gefraudeerd als in de rest van de wereld. In 2022 gaf 46% van de bedrijven wereldwijd aan dat ze de afgelopen twee jaar te maken hebben gehad met fraude of een ander economisch #misdrijf. In China lag dat percentage op 48%.
Chinese bedrijven geven aan dat het bij 24% van hun ergste of meest ontwrichtende fraudezaken om een externe dader ging en in 50% van de gevallen om een samenzwering tussen een interne en externe dader (ten opzichte van een wereldwijd gemiddelde van 26%).
Hoeveel internationale organisaties zijn opgelicht door Chinese oplichters is onduidelijk, maar bovenstaande cijfers tonen in ieder geval dat voorzichtigheid geboden is.
Wat zijn signalen van fraude?
Er is een aantal red flags waarop je kunt letten om eventuele scams te herkennen:
- Het Chinese bedrijf heeft alleen een Engelse website en bedrijfsnaam, maar geen Chinese
- Het bedrijf heeft “Import/Export” of “Trading” in z’n naam
- Het bedrijf is minder dan een jaar actief
- Het bedrijf heeft geen controleerbare referenties
- Het bedrijf wil voor enorm grote bedragen en volumes handelen
- Het bedrijf dringt erop aan dat er direct een senior executive naar China reist om het contract te ondertekenen
- Het bedrijf verzoekt om voorafgaand aan de reis geld over te maken voor een receptie ter ere van jou en je bedrijf
- Eenmaal in China eist het bedrijf geld of goederen om lokale ambtenaren toe te stoppen
- Het bedrijf vraagt je om de notariskosten te delen op basis van een percentage van de contractprijs
Welke soorten fraude komen veel voor in China?
Voorschotfraude
Zoek je via een handelsplatform naar mogelijke leveranciers van producten? Let dan goed op. Het is heel gebruikelijk om een aanbetaling van 30% tot 50% van de totale opdrachtsom aan te betalen.
Maar bij voorschotfraude wordt het product of de dienst nooit geleverd. In sommige gevallen probeert de overtredende partij het slachtoffer zelfs nóg meer geld afhandig te maken. Bijvoorbeeld door te doen geloven dat de levering vaststaat bij de douane omdat er nog belasting moet worden betaald.
Na de oplichting verdwijnt de dader.
Voorschotfraude voorkomen
Veel handelsplatforms bieden betaalmogelijkheden aan met een ingebouwde garantie. Deze platforms houden het aanbetaalde bedrag vast, totdat de afgesproken producten of diensten zijn geleverd. Ontvang je niks, dan krijg je je bedrag terug.
Oplichters proberen kopers te verleiden om de deal buiten de websites te regelen, omdat dit goedkoper is. Trap hier niet in. Blijf ook realistisch: is de prijs te mooi om waar te zijn? Dan is het dat waarschijnlijk ook.
Check het bedrijf goed. Lees meer over het controleren van (potentiële) zakenpartners in ons artikel dat later in maart 2023 verschijnt. Je kunt deze bedrijfscheck zelf doen, maar je kunt NBSO China ook om hulp vragen. Als dat nodig blijkt, gaan we zelfs bij de betreffende partij langs, als het in onze regio is.
Kwaliteitsfraude
Bij kwaliteitsfraude krijg je totaal andere producten geleverd dan je hebt besteld. Ben je op zoek naar een leverancier, dan vraag je vaak eerst een monster aan of je plaatst een kleine order om de kwaliteit te kunnen bepalen. Ben je tevreden, dan plaats je een grotere order. Bij aflevering blijkt dat de kwaliteit héél anders is dan bij de proeforder.
Soms komt de fraude al voor bij de eerste order. Je krijgt een trackingnummer, waardoor jij weet dat je order klaarstaat. Je betaalt het bedrag en vervolgens haal je de inhoud van je container op. Er blijkt iets naar je te zijn opgestuurd dat niet overeenkomt met wat je hebt besteld. In de tussentijd is het bedrag al weggesluisd. Verhaal halen wordt moeilijk.
Kwaliteitsfraude voorkomen
Een proeforder is altijd een goed idee, maar het kan fraude niet altijd voorkomen. Maak dus ook hier gebruik van de ingebouwde garantieopties die handelsplatforms bieden.
Bestel bij erkende partijen met een goede naam en goede reviews. En blijf realistisch: deals die te mooi lijken om waar te zijn, zijn dat waarschijnlijk ook.
Check het bedrijf goed: hebben ze een AEO-status en een BTW-identificatienummer? Lees meer over het controleren van (potentiële) zakenpartners in ons artikel hierover.
Tot slot kun je NBSO China vragen om een company check uit te voeren. Als dat nodig blijkt, gaan we zelfs bij de betreffende partij langs.
E-mail hacking
Bij e-mailfraude krijg je een mailtje van je leverancier dat de betaling naar een nieuw bankrekeningnummer kan worden overgemaakt. Misschien heb je al vaker met deze leverancier samengewerkt, waardoor je nietsvermoedend bent. De e-mails worden perfect in dezelfde stijl gestuurd als vorige e-mails. Ook hierdoor heb je vaak niets in de gaten.
Andersom kan natuurlijk ook: jij bent de leverancier en je zakenpartner krijgt zogenaamd van jou een email met daarin een nieuw rekeningnummer.
Na het overmaken blijkt dat de email niet van je zakenpartner kwam, maar van een oplichter die er met het geld vandoor is.
E-mail hacking voorkomen
Naderhand blijkt vaak dat de frauduleuze e-mail met een ander e-mailadres is verstuurd dan gebruikelijk. Er is dan net één lettertje anders.
Als je geen Chinees spreekt, kunnen Chinese e-mailadressen vaak wat ingewikkeld ogen. Eén lettertje verschil valt dan nauwelijks op.
Wees dus super oplettend en controleer altijd het emailadres voordat je een bedrag overmaakt. Als je zelf leverancier bent, spreek dan af dat ook je afnemer scherp blijft. Beter nog: bel je handelspartner even om te checken of ze écht een nieuwe bankrekening hebben.
E-mail scams
Ook andersoortige oplichting via e-mail komt vaak voor.
Je krijgt bijvoorbeeld een email dat er in China een bedrijf is dat jouw domeinnaam wil registreren. Tegen een betaling zal de domeinbeheerder jouw domeinnaam beschermen, zodat niemand anders deze kan innemen.
Nadat je het geld hebt overgemaakt, hoor je niks meer. De zogenaamde domeinbeheerder blijkt een oplichter.
E-mail scams voorkomen
Ook hier geldt weer: check altijd grondig het emailadres als iemand om een betaling vraagt. Check ook voor inconsistenties in de stijl van e-mails en op spelfouten.
Denk je een mail van een domeinbeheerder te krijgen, check dan of jouw domein wel écht bij deze partij geregistreerd staat. Bel hen zo nodig om te controleren of deze mail wel van hen komt.
Opdrachtfraude of uitnodigingsfraude
Deze vorm van fraude is erg geniepig en ingrijpend. Bij opdrachtfraude of uitnodigingsfraude worden Nederlandse bedrijven door een bedrijf in China benaderd voor een aantrekkelijke order of opdracht. Je reageert verheugd op deze uitnodiging en gaat akkoord de deal in China te formaliseren.
Dus je vliegt naar China. Je wordt gevraagd cadeaus voor de directeur van het Chinese bedrijf mee te nemen. Tevens wordt er geacht dat je hoge restaurantrekeningen, hotelovernachtingen en notariskosten voor het opmaken van het contract betaalt.
Wat je niet weet is dat iedereen waarmee je dealt in het complot betrokken is.
Na contractondertekening vertrek je weer terug naar Nederland. De afgesproken deal vindt nooit plaats: je bent opgelicht.
Opdrachtfraude of uitnodigingsfraude voorkomen
Oplichters gaan vaak heel vernuftig te werk. Je zou NBSO China kunnen vragen een partnercheck te doen.
Lees je daarnaast goed in over de Chinese zakelijke etiquette. De uitnodigende partij betaalt eigenlijk altijd de rekeningen. Vraagt een zakenpartner jou om naar een restaurant te gaan, dan is het dus niet normaal dat ze jou de rekening laten betalen.
Afpersing na overtreding advertentiewet
Sinds 2018 wordt de Chinese Advertentie Wet strikter gehandhaafd. Woorden als ‘nationaal’, ‘hoogste’ of ‘beste’ mogen niet gebruikt worden.
Doe je dit toch, dan kan je afgeperst worden. Oplichters dreigen je aan te geven bij de Administration of Industry and Commerce (AIC) als je hen niet betaalt.
Afpersing na overtreding advertentiewet voorkomen
Het is zaak simpelweg niet in te gaan op deze dreigementen.
Ik ben opgelicht tijdens het zakendoen in China, wat moet ik doen?
Is het kwaad al geschied, dan kun je een paar dingen doen. Onthoud wel dat internationale oplichtingszaken enorm complex zijn en je vaak geen bevredigende oplossing krijgt.
Stap 1: Boek de transactie terug
Ben je erachter gekomen dat je bent opgelicht, handel dan zo snel mogelijk. Fraudeurs sluizen het geld namelijk gauw door naar andere rekeningen. Soms is het mogelijk het overgemaakte bedrag te herroepen. Neem dus direct contact op met je bank.
Stap 2: Laat een swift-bericht versturen
Is direct terugboeken niet mogelijk, vraag je bank dan zo snel mogelijk een swift-bericht naar de ontvangende bank te sturen met het verzoek het geld terug te sturen omdat het geld is verkregen via fraude.
Stap 3: Doe aangifte bij je lokale politie
Ga naar de politie. De politie kan je helpen het bankrekeningnummer waarnaar je het bedrag hebt overgemaakt te bevriezen en het proces van rechtshulp in gang zetten. Overhandig alle relevante informatie aan de politie.
Stap 4: Neem contact op met het diplomatieke postennetwerk in China
Het postennetwerk bestaande uit de ambassade, consulaten en verschillende NBSO-kantoren beschikt over veel kennis. Wij kunnen waar nodig informatie verstrekken over de vervolgstappen. Ook kunnen we je in contact brengen met lokale advocaten.
Soms helpt het als een lokale advocaat naar de Chinese politie gaat om een rekeningnummer te laten bevriezen.
Stap 5: Neem contact op met je advocaat bij een handelsgeschil
Bij een handelsgeschil geldt: hoe eerder je contact opneemt met een advocaat, hoe groter de kans dat de oplichters achterhaald kunnen worden.
Wat te doen bij een handelsgeschil in China?
Ben je in een handelsconflict beland, dan moet je de relevante instanties hierover informeren. Als de Chinese overheid tijdig van de zaak weet, vergroot dat de kansen voor een bevredigende oplossing. Neem contact op met de Nederlandse ambassade in Beijing, de consulaten-generaal in Shanghai, Hongkong, Guangzhou en Chongqing of de NBSO-kantoren in Dalian, Qingdao, Nanjing, Wuhan, Chengdu of Shenzhen.
Wij kunnen je bovendien helpen met de vervolgstappen. Denk aan:
- Helpen bij het contactleggen met relevante lokale overheid instanties om de zaak te laten bemiddelen.
- Advies bij het vinden van een advocaat of consultant
- Helpen bij het communiceren met de handelspartner
Je hebt nu een goede basiskennis om fraude en oplichting tijdens het zakendoen in China te voorkomen. Blijf altijd oplettend. Oplichters verzinnen telkens weer nieuwe, vernuftige manieren om nietsvermoedende bedrijven geld afhandig te maken.
Twijfel je of heb je hulp nodig? Neem contact op met NBSO China.